''పెట్టుబడులను ఉపసంహరించడం ద్వారా వనరుల కొరతను అధిగమించటమే ప్రభుత్వ లక్ష్యం అయినట్లయితే అది వివేకంతో కూడుకున్న చర్యకాబోదు. ద్రవ్య లోటు 2 లక్షల కోట్ల రూపాయలనుకున్నట్లయితే మీకున్న మొత్తం ఆస్తులను రెండేళ్ళలో అమ్మివేయగలరు. మరి మూడవ సంవత్సరం ఏమిచేస్తారు? కనుకనే మీమౌలిక లక్ష్యాలేమిటో తెలుసుకోవాలనుకుంటున్నాము. ప్రభుత్వం నుంచి కచ్చితమైన జవాబును కోరుతున్నాము. ఇది కేవలం పెట్టుబడికి సంబంధించిన ప్రశ్న మాత్రమే కాదు. గత పదేళ్ళలో ఈ విషయమై ఏకాభిప్రాయం కుదరలేదు. ఏ లక్ష్య సాధన కోసం పెట్టుబడుల ఉపసంహరణ? ఇది కేవలం బడ్జెట్‌ వ్యత్యాసాలను పూరించటానికేనా? సాధారణ వినియోగ వ్యయ అవసరాలను తీర్చటం కోసం పెట్టుబడుల ఉపసంహరణ వివేకమవుతుందా? ద్రవ్యలోటును తగ్గించుకునే ఇతర మార్గాలను మీరు అన్వేషించలేరా?
పై ప్రశ్నలను లేవనెత్తింది ఎవరోకాదు. ప్రస్తుతం కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రిగా వున్న ప్రణబ్‌ ముఖర్జీ సరిగ్గా ఎనిమిదేళ్ళ క్రితం రాజ్యసభలో ఈ ప్రశ్నలను లేవెనెత్తారు. అప్పటిలో ఆయన ప్రతిపక్ష సభ్యునిగా ఉన్నారు. 2001 ఫిబ్రవరి 27వ తేదీన అంటే ఆనాటి ఎన్డీయే ప్రభుత్వం తన బడ్జెట్‌ను సమర్పించటానికి కొన్ని గంటలముందు బాల్కో పెట్టుబడుల ఉపసంహరణపై వాయిదా తీర్మానాన్ని ప్రవేశపెడుతూ ఆయన పైవిధంగా ప్రశ్నలను సంధించారు. ఇప్పటివరకు ఇవి సమాధానం లేని ప్రశ్నలుగానే మిగిలిపోయాయి. ఈ నెల 4వ తేదీన రాష్ట్రపతి చేసిన ప్రసంగానికి ధన్యవాదాలు తెలిపే తీర్మానంపై అన్ని పార్టీలు మాట్లాడాయి. కాని ఈ అంశంపై ఏకాభిప్రాయం కుదరలేదు.
అలాంటపుడు ఎంపిక చేసిన ప్రభుత్వ రంగ సంస్ధలలో పెట్టుబడుల ఉపసంహరణ కోసం తక్షణమే పిలుపు ఇవ్వవలసిన అవసరం ఏమొచ్చింది? ఐదేళ్ళ అనంతరం ''వామపక్షాల ఆటంకం'' తొలగిపోయినందుకేనా? పైన ప్రస్తావించిన ''వైదుష్యాన్ని'' ఎనిమిదేళ్ళ క్రితం కాంగ్రెసు ప్రదర్శించింది. అప్పటిలో ప్రతిపక్షంగా ఉండటానికిగాను కాంగ్రెసుకు వామపక్షాల అవసరం ఏమాత్రం లేదుగదా! ముఖర్జీ ఉపన్యాసంలోనే దీనికి సంబంధించిన వివరాలు తెలుస్తాయి.
''ఒప్పందానికి కట్టుబడి ఉండండి: ప్రభుత్వానికి ఫిక్కీ సూచన'' అన్న విషయాన్ని నేను వార్తాపత్రికల ద్వారా తెలుసుకున్నాను. మొత్తం ప్రైవేటు రంగంగా ఉండటాన్నే వారు అభిలషిస్తారు. ప్రతిచోటా మార్కెట్‌ ఆర్థికవ్యవస్ధ ఉండాలని కోరుకుంటారు. ఈరోజే కాదు సర్వేసర్వత్రా వారు ఈ డిమాండును చేస్తూనే ఉంటారు.
ఇదీ అసలు సంగతి. పెట్టుబడుల ఉపసంహరణను కోరుతున్నదెవరు? ఫిక్కీతోపాటు సిఐఐ, అసోచెమ్‌ వంటి పారిశ్రామిక సంస్ధలు పెట్టుబడుల ఉపసంహరణను కోరుతున్నాయి. 2001లో అరుణ్‌ శౌరికి ప్రోత్సాహాన్ని ఇచ్చింది ఈ సంస్ధలే. ఇప్పుడు కొత్త ప్రభుత్వానికి దిశానిర్ధేశం చేస్తున్నాయి. అంతేగాని ప్రభుత్వ రంగ యజమానులైన ఈ దేశ ప్రజలు కాదు.
షేర్‌మార్కెట్‌ ద్వారా ప్రజల యాజమాన్యం?
దేశ ప్రజలు, పార్లమెంటుకు తమ ప్రతినిధులను ఎన్నుకుంటారు. పార్లమెంటు ద్వారా ప్రభుత్వాన్ని ఎన్నుకుంటారు. ప్రభుత్వ రంగ సంస్ధలపై ప్రజల యాజమాన్యాన్ని ప్రజలెన్నుకున్న పార్లమెంటు కాపాడుతుంది. పార్లమెంటు ద్వారా రక్షణ పొందే ప్రజల యాజమాన్యాన్ని షేర్‌ మార్కెట్‌ ద్వారా కొద్దిమంది ప్రజల యాజమాన్యంగా మార్చరాదు. దశలవారీగా ప్రైవేటీకరించే క్రమాన్ని మరుగుపరచేటందుకుగాను ప్రజా యాజమాన్యం అంటూ తప్పుడు పేరును పెడుతున్నారు. 1991-1996 మధ్య కాంగ్రెసు ప్రభుత్వం ఉన్నపుడు ఆర్థిక మంత్రిగా మన్మోహన్‌ సింగే ఉన్నారు. నవరత్నాలలో ఒకటన భెల్‌ వాటాలను తెగనమ్మేటందుకు ఆ సమయంలోనే శ్రీకారం చుట్టారు.
6, జులై 2009, సోమవారం
5, జులై 2009, ఆదివారం
శాస్త్రీయత ముసుగుతో దోపిడి - కృత్రిమ వర్షాలు
శాస్త్రీయత లేకున్నా ఐదేళ్లలో 150 కోట్లు ధారాదత్తం, ఈ ఏడాది 30 కోట్లు
మేఘమధనం టెండర్‌ను ఈసారి కూడా అగ్ని ఏవియేషన్స్‌ సంస్థే దక్కించుకోనుంది. నాలుగైదేళ్లుగా ఆ సంస్థపై ఎన్ని ఆరోపణలొచ్చినప్పటికీ దానికే కాంట్రాక్టును కట్టబెట్టడంపై అనుమానాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. గ్లోబల్‌ టెండర్లు పిలిచామంటున్నా ప్రభుత్వం రూపొందించిన నియమాలు అగ్నికి అనుకూలంగా రూపొందించినట్లు సమాచారం. అందువల్ల ప్రతి ఏడాదీ కాంట్రాక్టును ఆ సంస్థ స్వంతం చేసుకుంటున్నట్లు ఆరోపణలొస్తున్నాయి. అగ్నిని దృష్టిలో పెట్టుకొనే నిబంధనలు తయారు చేస్తున్నారన్న విమర్శలొచ్చాయి.
కృత్రిమ వర్షాలు పడతాయన్న గ్యారంటీకానీ, అసలా విషయానికి సరైన శాస్త్రీయతకానీ లేవని నిపుణులంటున్నారు. కొన్నేళ్లుగా మేఘమధనం చేస్తున్నా దానివల్ల ఎక్కడ వర్షాలు పడ్డాయో స్పష్టంగా నిరూపితం కాలేదు. ఫలానచోట వర్షం కురిసిందని స్పష్టంగా చెప్పలేకపోతున్నారు. అటువంటి వ్యవస్థ మనవద్ద లేదు. అయినా కొన్ని సంవత్సరాల్లో మధనానికి 150 కోట్లు ఖర్చు చేసింది. కోట్ల రూపాయల ప్రజాధానాన్ని 'అగ్ని'కి తగలేస్తోంది. ఈ సీజన్‌లో కృత్రిమ వర్షాలు కురిపించడానికి బడ్జెట్‌లో 30 కోట్ల రూపాయలు కేటాయించారు. వాటిని ఖర్చు చేయడానికి 'అగ్ని'ని ఎంచుకున్నారు.
ఆ కంపెనీకే ఎందుకు?
ఖరీఫ్‌, రబీ సీజన్లలో మేఘమధనం జరపడానికి గ్లోబల్‌ టెండర్లు పిలిచారు. జూన్‌ 29న టెండర్లు తెరిచారు. మూడు కంపెనీలు టెండర్లు దాఖలు చేశాయి. అగ్ని ఏవియేషన్స్‌, శ్రీ ఏవియేషన్స్‌, సైకాన్‌ కనస్ట్రక్షన్స్‌ టెండర్లు వేశాయి. ఆ మూడింటిలో అగ్నిని ఎంపిక చేశారని తెలిసింది. ఈ నెల 15 నుండి మధనాన్ని ప్రారంభిస్తామని వ్యవసాయ మంత్రి రఘువీరారెడ్డి ప్రకటించారు. జెఎన్‌టి యూనివర్శిటీ ఈ ప్రక్రియను పర్యవేక్షిస్తోంది. అగ్నిపై గతంలో పలు ఆరోపణలొచ్చాయి. సరిగ్గా మధనం చేయకుండా కోట్ల రూపాయల బిల్లులు స్వాహా చేసేందుకు సచివాలయంలోని ఒక ఐఎఎస్‌ అధికారికి గతంలో లంచం ఇవ్వడానికి ప్రయత్నించినట్లు వార్తలొచ్చాయి. ఆ పని చేసిన అగ్ని ప్రతినిధిని ఆ అధికారి తన కార్యాలయం నుండి మెడపట్టి గెంటించారు. ఆ సంఘటన జరిగిన తర్వాత కూడా రెండు మూడేళ్లు ఆ సంస్థే మధనం చేసింది. అనావృష్టి ప్రాంతాల అభివృద్ధి శాఖను ప్రత్యేకంగా ఏర్పాటు చేసినప్పుడు దాన్ని అప్పట్లో మారెప్పకు అప్పగించారు. మధనం ఆ శాఖ పరిధిలో ఉన్నప్పటికీ వేరే శాఖ మంత్రి పెత్తనం చేశారని మారెప్ప గతంలో బహిరంగంగానే అసంతృప్తి వ్యక్తం చేశారు. అగ్నితో నేరుగా ఒక కేబినెట్‌ మంత్రికి సంబంధాలున్నాయని ఆయన పలుమార్లు ఇష్టాగోష్టిలో చెప్పారు. ఇప్పుడు కూడా అదే మంత్రి అగ్నికి టెండర్‌ ఇప్పించడానికి లాబీయింగ్‌ చేశారని సమాచారం. ఆ సంస్థకు అనుకూలంగా నిబంధనలు రూపొందించారని తెలిసింది. ఆసియాలో మధనం చేయగల సత్తా, అందుకు అవసరమైన మౌలిక వసతులు దానికే ఉన్నాయని, అందువల్ల అగ్ని మళ్లీ ఎంపికైందని ప్రచారంలో పెట్టారు.
అన్నీ అనుమానాలే
మధనంపై ముఖ్యమంత్రి ఇటీవల ఒక సమావేశం నిర్వహించారు. దానికి శాస్త్రవేత్తలు, నిపుణులు, రైతుసంఘాల ప్రతినిధులు హాజరయ్యారు. ప్రపంచంలో ఎక్కడా కృత్రిమ వర్షాలు లేవని తేల్చారు. పడుతున్నవాటి స్థాయిని 10 నుండి 15 శాతం వరకూ పెంచే పరిజ్ఞానం మాత్రమే కొంతమేరకు అభివృద్ధి చెందిందని నిపుణులు పేర్కొన్నారు. మధనానికి అనుకూలమైన మేఘాలు ఉంటేనే ఆ మేరకైనా సాధ్యమవుతుంది. ఉష్ణవాహక మేఘాలను రాడార్‌ సాయంతో గుర్తించి ప్రయోగం చేస్తున్నారు. శీతల మేఘాలను మధించే టెక్నాలజీ ప్రస్తుతానికి అందుబాటులో లేదు. ప్రయోగం చేసిన మేఘం ఫలానచోట వర్షిస్తుందన్న గ్యారంటీలేదు. అయినా గడచిన ఐదేళ్లలో 150 కోట్లు మధనానికి ఖర్చు చేశారు. అగ్నికి ధారాదత్తం చేశారు. క్లవుడ్‌ సీడింగ్‌వల్ల సీజన్‌లో సగటున 17 శాతం అదనంగా వర్షాలు పడ్డాయని ప్రచారం చేసినా ఆ లెక్కకు సరైన శాస్త్రీయతలేదు. ఎక్కువ వర్షపాతం నమోదవుతున్న శ్రీకాకుళం-ఆదిలాబాద్‌ ప్రాంతంలో సాలీన 1100 మిల్లీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదవుతున్నందున ఆ ప్రాంతంలో మధనంవల్ల ప్రయోజనంలేదని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. తక్కువ వర్షపాతం నమోదయ్యే జిల్లాల్లో కొంత ఉపయోగం ఉండవచ్చు. అగ్ని ఏనాడూ చేసుకున్న ఒప్పందానికి అనుగుణంగా మధనం చేయలేదని ఆరోపణలున్నాయి. ఏకకాలంలో రెండు మూడు విమానాలను ఉపయోగిస్తామని ముందు చెప్పినా అవి పూర్తిస్థాయిలో ఏనాడూ అందుబాటులోకి రాలేదు. మూడు రాడార్‌ స్టేషన్లు కావాలని అంటున్నా అతీగతిలేదు. ముఖ్యంగా అనంతపురంలో ఒకదాన్ని ఏర్పాటు చేయాల్సి ఉంది. నిధుల సమస్య చెప్పనే అక్కర్లేదు. ఎన్ని ఏర్పాట్లు చేసినా ఆర్థికశాఖ కొర్రీలతో సమయానికి నిధుల్లేక అదనుకు ప్రయోగం జరగట్లేదు. ఏవియేషన్‌ మంత్రిత్వశాఖ నుండి విమానం ఎగరడానికి సకాలంలో అనుమతి రావట్లేదు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ముందుగా దరఖాస్తు చేయట్లేదు. ఇన్ని ఇబ్బందులున్నా ఐదేళ్లకూ ఒకేసారి టెండర్లు పిలవాలని సిఎం అధికారులకు సూచించడం గమ నార్హం. సీజన్‌ ముంచుకు రావడంతో ఈ ఒక్క ఏడాదికి హడా విడిగా టెండర్లు పిలిచారు. వర్షాల కోసం వరుణ యాగాలు, మధనం అంటున్నా రూపాయి కూడా నిధులు విడుదల కాలేదు. గత ఏడాదికి చెల్లించాల్సిన 30 కోట్లలో ఒక్క రూపాయి ఇవ్వలేదని, ఆర్థిక శాఖలో ఫైలు పెండింగ్‌లో ఉందని అధికా రులు తెలిపారు. బకాయిలతో పాటు, కొత్త టెండర్‌కు అడ్వాన్స్‌ చెల్లింపుపై ఆర్థికశాఖ ఆమోదం లభించలేదు. ఇవన్నీ పూర్తయ్యే సరికి సీజన్‌ ముగుస్తుందని, మంచి వర్షాకాలంలో ప్రయోగం చేసి తమ వల్లే వర్షాలు పడ్డాయని ప్రచారం చేసి అగ్నికి కోట్ల రూపాయలు అప్పగిస్తున్నారని విమర్శలొస్తున్నాయి.
మేఘమధనం టెండర్‌ను ఈసారి కూడా అగ్ని ఏవియేషన్స్‌ సంస్థే దక్కించుకోనుంది. నాలుగైదేళ్లుగా ఆ సంస్థపై ఎన్ని ఆరోపణలొచ్చినప్పటికీ దానికే కాంట్రాక్టును కట్టబెట్టడంపై అనుమానాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. గ్లోబల్‌ టెండర్లు పిలిచామంటున్నా ప్రభుత్వం రూపొందించిన నియమాలు అగ్నికి అనుకూలంగా రూపొందించినట్లు సమాచారం. అందువల్ల ప్రతి ఏడాదీ కాంట్రాక్టును ఆ సంస్థ స్వంతం చేసుకుంటున్నట్లు ఆరోపణలొస్తున్నాయి. అగ్నిని దృష్టిలో పెట్టుకొనే నిబంధనలు తయారు చేస్తున్నారన్న విమర్శలొచ్చాయి.
కృత్రిమ వర్షాలు పడతాయన్న గ్యారంటీకానీ, అసలా విషయానికి సరైన శాస్త్రీయతకానీ లేవని నిపుణులంటున్నారు. కొన్నేళ్లుగా మేఘమధనం చేస్తున్నా దానివల్ల ఎక్కడ వర్షాలు పడ్డాయో స్పష్టంగా నిరూపితం కాలేదు. ఫలానచోట వర్షం కురిసిందని స్పష్టంగా చెప్పలేకపోతున్నారు. అటువంటి వ్యవస్థ మనవద్ద లేదు. అయినా కొన్ని సంవత్సరాల్లో మధనానికి 150 కోట్లు ఖర్చు చేసింది. కోట్ల రూపాయల ప్రజాధానాన్ని 'అగ్ని'కి తగలేస్తోంది. ఈ సీజన్‌లో కృత్రిమ వర్షాలు కురిపించడానికి బడ్జెట్‌లో 30 కోట్ల రూపాయలు కేటాయించారు. వాటిని ఖర్చు చేయడానికి 'అగ్ని'ని ఎంచుకున్నారు.
ఆ కంపెనీకే ఎందుకు?
ఖరీఫ్‌, రబీ సీజన్లలో మేఘమధనం జరపడానికి గ్లోబల్‌ టెండర్లు పిలిచారు. జూన్‌ 29న టెండర్లు తెరిచారు. మూడు కంపెనీలు టెండర్లు దాఖలు చేశాయి. అగ్ని ఏవియేషన్స్‌, శ్రీ ఏవియేషన్స్‌, సైకాన్‌ కనస్ట్రక్షన్స్‌ టెండర్లు వేశాయి. ఆ మూడింటిలో అగ్నిని ఎంపిక చేశారని తెలిసింది. ఈ నెల 15 నుండి మధనాన్ని ప్రారంభిస్తామని వ్యవసాయ మంత్రి రఘువీరారెడ్డి ప్రకటించారు. జెఎన్‌టి యూనివర్శిటీ ఈ ప్రక్రియను పర్యవేక్షిస్తోంది. అగ్నిపై గతంలో పలు ఆరోపణలొచ్చాయి. సరిగ్గా మధనం చేయకుండా కోట్ల రూపాయల బిల్లులు స్వాహా చేసేందుకు సచివాలయంలోని ఒక ఐఎఎస్‌ అధికారికి గతంలో లంచం ఇవ్వడానికి ప్రయత్నించినట్లు వార్తలొచ్చాయి. ఆ పని చేసిన అగ్ని ప్రతినిధిని ఆ అధికారి తన కార్యాలయం నుండి మెడపట్టి గెంటించారు. ఆ సంఘటన జరిగిన తర్వాత కూడా రెండు మూడేళ్లు ఆ సంస్థే మధనం చేసింది. అనావృష్టి ప్రాంతాల అభివృద్ధి శాఖను ప్రత్యేకంగా ఏర్పాటు చేసినప్పుడు దాన్ని అప్పట్లో మారెప్పకు అప్పగించారు. మధనం ఆ శాఖ పరిధిలో ఉన్నప్పటికీ వేరే శాఖ మంత్రి పెత్తనం చేశారని మారెప్ప గతంలో బహిరంగంగానే అసంతృప్తి వ్యక్తం చేశారు. అగ్నితో నేరుగా ఒక కేబినెట్‌ మంత్రికి సంబంధాలున్నాయని ఆయన పలుమార్లు ఇష్టాగోష్టిలో చెప్పారు. ఇప్పుడు కూడా అదే మంత్రి అగ్నికి టెండర్‌ ఇప్పించడానికి లాబీయింగ్‌ చేశారని సమాచారం. ఆ సంస్థకు అనుకూలంగా నిబంధనలు రూపొందించారని తెలిసింది. ఆసియాలో మధనం చేయగల సత్తా, అందుకు అవసరమైన మౌలిక వసతులు దానికే ఉన్నాయని, అందువల్ల అగ్ని మళ్లీ ఎంపికైందని ప్రచారంలో పెట్టారు.
అన్నీ అనుమానాలే
మధనంపై ముఖ్యమంత్రి ఇటీవల ఒక సమావేశం నిర్వహించారు. దానికి శాస్త్రవేత్తలు, నిపుణులు, రైతుసంఘాల ప్రతినిధులు హాజరయ్యారు. ప్రపంచంలో ఎక్కడా కృత్రిమ వర్షాలు లేవని తేల్చారు. పడుతున్నవాటి స్థాయిని 10 నుండి 15 శాతం వరకూ పెంచే పరిజ్ఞానం మాత్రమే కొంతమేరకు అభివృద్ధి చెందిందని నిపుణులు పేర్కొన్నారు. మధనానికి అనుకూలమైన మేఘాలు ఉంటేనే ఆ మేరకైనా సాధ్యమవుతుంది. ఉష్ణవాహక మేఘాలను రాడార్‌ సాయంతో గుర్తించి ప్రయోగం చేస్తున్నారు. శీతల మేఘాలను మధించే టెక్నాలజీ ప్రస్తుతానికి అందుబాటులో లేదు. ప్రయోగం చేసిన మేఘం ఫలానచోట వర్షిస్తుందన్న గ్యారంటీలేదు. అయినా గడచిన ఐదేళ్లలో 150 కోట్లు మధనానికి ఖర్చు చేశారు. అగ్నికి ధారాదత్తం చేశారు. క్లవుడ్‌ సీడింగ్‌వల్ల సీజన్‌లో సగటున 17 శాతం అదనంగా వర్షాలు పడ్డాయని ప్రచారం చేసినా ఆ లెక్కకు సరైన శాస్త్రీయతలేదు. ఎక్కువ వర్షపాతం నమోదవుతున్న శ్రీకాకుళం-ఆదిలాబాద్‌ ప్రాంతంలో సాలీన 1100 మిల్లీమీటర్ల వర్షపాతం నమోదవుతున్నందున ఆ ప్రాంతంలో మధనంవల్ల ప్రయోజనంలేదని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. తక్కువ వర్షపాతం నమోదయ్యే జిల్లాల్లో కొంత ఉపయోగం ఉండవచ్చు. అగ్ని ఏనాడూ చేసుకున్న ఒప్పందానికి అనుగుణంగా మధనం చేయలేదని ఆరోపణలున్నాయి. ఏకకాలంలో రెండు మూడు విమానాలను ఉపయోగిస్తామని ముందు చెప్పినా అవి పూర్తిస్థాయిలో ఏనాడూ అందుబాటులోకి రాలేదు. మూడు రాడార్‌ స్టేషన్లు కావాలని అంటున్నా అతీగతిలేదు. ముఖ్యంగా అనంతపురంలో ఒకదాన్ని ఏర్పాటు చేయాల్సి ఉంది. నిధుల సమస్య చెప్పనే అక్కర్లేదు. ఎన్ని ఏర్పాట్లు చేసినా ఆర్థికశాఖ కొర్రీలతో సమయానికి నిధుల్లేక అదనుకు ప్రయోగం జరగట్లేదు. ఏవియేషన్‌ మంత్రిత్వశాఖ నుండి విమానం ఎగరడానికి సకాలంలో అనుమతి రావట్లేదు. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ముందుగా దరఖాస్తు చేయట్లేదు. ఇన్ని ఇబ్బందులున్నా ఐదేళ్లకూ ఒకేసారి టెండర్లు పిలవాలని సిఎం అధికారులకు సూచించడం గమ నార్హం. సీజన్‌ ముంచుకు రావడంతో ఈ ఒక్క ఏడాదికి హడా విడిగా టెండర్లు పిలిచారు. వర్షాల కోసం వరుణ యాగాలు, మధనం అంటున్నా రూపాయి కూడా నిధులు విడుదల కాలేదు. గత ఏడాదికి చెల్లించాల్సిన 30 కోట్లలో ఒక్క రూపాయి ఇవ్వలేదని, ఆర్థిక శాఖలో ఫైలు పెండింగ్‌లో ఉందని అధికా రులు తెలిపారు. బకాయిలతో పాటు, కొత్త టెండర్‌కు అడ్వాన్స్‌ చెల్లింపుపై ఆర్థికశాఖ ఆమోదం లభించలేదు. ఇవన్నీ పూర్తయ్యే సరికి సీజన్‌ ముగుస్తుందని, మంచి వర్షాకాలంలో ప్రయోగం చేసి తమ వల్లే వర్షాలు పడ్డాయని ప్రచారం చేసి అగ్నికి కోట్ల రూపాయలు అప్పగిస్తున్నారని విమర్శలొస్తున్నాయి.
4, జులై 2009, శనివారం
రాష్ట్రాల హక్కులను హరించే కేంద్ర వైఖరి
కేంద్ర మానవ వనరుల శాఖ మంత్రి కపిల్‌ సిబాల్‌ తన మంత్రిత్వ శాఖకు చెందిన 100 రోజుల ప్రణాళికను విడుదల చేస్తూ అదే సమయంలో పలు ప్రకటనలను చేశాడు. ఆయన ప్రతిపాదించిన చర్యల్లో ఒకటేమంటే 10వ తరగతి పరీక్షలను రద్దు చేయాలనటం లేదా దానిని ఐచ్చికంగా ఉంచటం. అదేవిధంగా, విశ్వవిద్యాలయాలలో ప్రవేశార్థం ఒకే బోర్డు కింద అఖిల భారత స్ధాయిలో 12వ తరగతి పరీక్షల నిర్వహణ. అంతకుముందు ఆయన 'ఉన్నత విద్య పునరుద్ధరణ-పునరుజ్జీవం' అన్న అంశంపై యశ్‌పాల్‌ కమిటీ సమర్పించిన నివేదికలోని సిఫార్సుల అమలు గురించి పలు వ్యాఖ్యలు చేశారు.
పాఠశాల విద్య ప్రధానంగా రాష్ట్రాలకు సంబంధించిన అంశం. ఎమర్జన్సీ సమయంలో విద్యను ఉమ్మడి జాబితాలో చేర్చారు. తదనంతర కాలంలో ఈ రంగానికి సంబంధించి పలు చర్యలను చేపట్టటం జరిగింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం ఉన్నత విద్యా రంగాన్ని కేంద్రీకృతం చేసింది. రాష్ట్రాలకు దీనిలో నామమాత్రపు జోక్యం మాత్రమే మిగిలింది. అయితే పాఠశాల విద్యకు సంబంధించి ఆయా రాష్ట్రాల సామాజిక, సాంస్కృతిక, భౌగోళిక తదితర అంశాల ప్రాతిపదికపై పాఠ్యాంశాలను రూపొందించే విశిష్టమైన హక్కు రాష్ట్రాలకు ఉన్నది. రాష్ట్ర బోర్డుల ద్వారా పాఠశాల పరీక్షలు జరుగుతాయి. కనుక పరీక్షలకు సంబంధించి కేంద్ర మానవ వనరుల అభివృద్ధి శాఖ మంత్రి ఏకపక్షంగా ప్రకటన చేయటమంటే, అది రాష్ట్రాల హక్కులను ఉల్లంఘించటం, పాఠశాల విద్యకు సంబంధించి రాష్ట్రాల అధికారాలను లాగివేయడమే అవుతుంది. అఖిల భారత స్ధాయిలో 12వ తరగతికి ఒకే బోర్డు అధ్వర్యంలో పరీక్షలను నిర్వహించటమంటే వివిధ రాష్ట్రాలలోని వైవిధ్యానికి పాతర వేయడమే అవుతుంది. ఆయా రాష్ట్రాలలో నెలకొన్న సంస్కృతికీ, పరిస్థితులకూ అనుగుణంగా పాఠశాల స్ధాయిలో విద్యా బోధనకుగాను రాష్ట్రాలకున్న స్వయం ప్రతిపత్తిని లాగివేయడమే అవుతుంది. ఈ ప్రతిపాదనలు ఆచరణలోకి వచ్చినట్లయితే పాఠశాల స్ధాయిలో రాష్ట్రాలకు ఎలాంటి పాత్రా లేకుండా పోతుంది.
పాఠశాల విద్య ప్రధానంగా రాష్ట్రాలకు సంబంధించిన అంశం. ఎమర్జన్సీ సమయంలో విద్యను ఉమ్మడి జాబితాలో చేర్చారు. తదనంతర కాలంలో ఈ రంగానికి సంబంధించి పలు చర్యలను చేపట్టటం జరిగింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం ఉన్నత విద్యా రంగాన్ని కేంద్రీకృతం చేసింది. రాష్ట్రాలకు దీనిలో నామమాత్రపు జోక్యం మాత్రమే మిగిలింది. అయితే పాఠశాల విద్యకు సంబంధించి ఆయా రాష్ట్రాల సామాజిక, సాంస్కృతిక, భౌగోళిక తదితర అంశాల ప్రాతిపదికపై పాఠ్యాంశాలను రూపొందించే విశిష్టమైన హక్కు రాష్ట్రాలకు ఉన్నది. రాష్ట్ర బోర్డుల ద్వారా పాఠశాల పరీక్షలు జరుగుతాయి. కనుక పరీక్షలకు సంబంధించి కేంద్ర మానవ వనరుల అభివృద్ధి శాఖ మంత్రి ఏకపక్షంగా ప్రకటన చేయటమంటే, అది రాష్ట్రాల హక్కులను ఉల్లంఘించటం, పాఠశాల విద్యకు సంబంధించి రాష్ట్రాల అధికారాలను లాగివేయడమే అవుతుంది. అఖిల భారత స్ధాయిలో 12వ తరగతికి ఒకే బోర్డు అధ్వర్యంలో పరీక్షలను నిర్వహించటమంటే వివిధ రాష్ట్రాలలోని వైవిధ్యానికి పాతర వేయడమే అవుతుంది. ఆయా రాష్ట్రాలలో నెలకొన్న సంస్కృతికీ, పరిస్థితులకూ అనుగుణంగా పాఠశాల స్ధాయిలో విద్యా బోధనకుగాను రాష్ట్రాలకున్న స్వయం ప్రతిపత్తిని లాగివేయడమే అవుతుంది. ఈ ప్రతిపాదనలు ఆచరణలోకి వచ్చినట్లయితే పాఠశాల స్ధాయిలో రాష్ట్రాలకు ఎలాంటి పాత్రా లేకుండా పోతుంది.
3, జులై 2009, శుక్రవారం
నమ్మకాన్ని సొమ్ము చేసుకొంటున్న టాటా
ప్రపంచ సంక్షోభం నేపథ్యంలో దేశంలోనే అతిపెద్ద వాణిజ్య సంస్థల్లో ఒకటైన టాటాగ్రూప్‌ గతకొద్ది వారాలుగా ఇంటిని చక్కదిద్దుకోవటానికి తీవ్ర ప్రయత్నాలు సాగించింది. 2006, 2007ల్లో టాటా మోటార్‌ కంపెనీ ఆంగ్లో-డచ్‌ స్టీల్‌ కంపెనీ 'కోరస్‌'ను, విలాసవంతమైన కార్ల బ్రాండు ''జగార్‌'', ''లాండ్‌ రోవర్‌''లను కొన్నది. టాటా గ్రూపు మోయలేని భారాన్ని నెత్తికెత్తుకొంటోందని ఆర్థిక నిపుణులు అప్పుడే వ్యాఖ్యానించారు. ఆటోమొబైల్‌ రంగం ఒడిదుడుకులకు గురవుతున్న సమయంలో ఈ బ్రాండ్లను కొనటానికి టాటాలు చెల్లించిన ధర ఎక్కువగా వుందన్న విమర్శలు కూడా వచ్చాయి.
అంతర్జాతీయ సంక్షోభంతో ఈ సంస్థలు నష్టాలు చవిచూడడంతో ఒక అంచనా ప్రకారం టాటా గ్రూపు అప్పు మొత్తం 2009 నాటికి లక్ష కోట్లు రూపాయలకు చేరింది. గత సంవత్సరం కంటె ఇది 30వేల కోట్లు ఎక్కువ. కోరస్‌, జగార్‌లు నష్టాలబారిన పడ్డాయి. వీటిని పూడ్చడానికి కొత్తగా నిధులు సమకూర్చు కోవాల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడింది. దీంతో టాటాగ్రూపుపై వచ్చిన విమర్శలు సహేతు కమని తేలిపోయింది. కానీ అప్పట్లో టాటాలు ఈ విమర్శలను కొట్టివేశారు. మారిన ప్రపంచ పరిస్థితులను అర్థం చేసుకోలేకపోయారని, టాటా గ్రూప్‌ అంతర్గత శక్తిని తక్కువ అంచనా వేస్తున్నారని చెప్పుకొన్నారు.
విమర్శకుల వాదనలను మీడియా, ప్రభుత్వం కూడా ప్రక్కన పెట్టింది. ఈ కొనుగోలును, దీనితో పాటు జరిగిన ఇతర విదేశీవ్యాపార సంస్థల కొనుగోలును మీడియా ఆకాశానికి ఎత్తింది. అంతర్జాతీయమార్కెట్‌లో భారతీయ కంపెనీల ప్రతిభాపాటవాలకు నిదర్శనంగా ఈ కొనుగోళ్లను చూపించారు. భారీగా వున్న విదేశీమారక ద్రవ్యనిల్వలు ప్రభుత్వానికి ధైర్యానిచ్చాయి. ప్రభుత్వం కూడా ఈ కొనుగోళ్ళకి ప్రోత్సాహానిచ్చింది. సరళీకృత ఆర్థిక విధానాల అమలు తరువాత ప్రభుత్వానికి, ప్రయివేటు పెట్టుబడికి పెరుగుతున్న సమన్వయానికి ఇది ఒక ఉదహారణ.
ఈ కొనుగోలు అనంతరం కొన్ని నెలలలోనే ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభం ముంచుకొచ్చింది. ఆటోమొబైల్‌, స్టీల్‌రంగాల్లో అమ్మకాలు, ఆదాయాలు అనుకున్నదానికంటే బాగా పడిపోయాయి. ఉన్న అప్పును తీర్చలేక రీఫైనాన్స్‌ చేయించుకోవల్సిన పరిస్థితి ఏర్పడింది. ఫలితంగా మే 2009 నాటికి టాటాగ్రూపు జగార్‌ కోసం రూ.15000కోట్లు , కోరస్‌ కోసం రూ.22500 కోట్లు అదనంగా అప్పు చేయాల్సి వచ్చింది. గతవారం వరకు రీఫైనాన్స్‌ విధివిధానాల గురించి చర్చలు జరిగాయి. ఈ చర్చలను పరిశీలిస్తే టాటా గ్రూపు తిమ్మిని బమ్మిగా చేయడంలో దిట్టగా మారిందనేది అర్థమవుతోంది. ఎట్టి పరిస్థితులలోను కోరస్‌, జగార్‌ కంపెనీలను మూసివేయకుండా చూడాలని బ్రిటన్‌ ప్రభుత్వంపై ఒత్తిడి ఉంది. బ్రిటన్‌ ప్రభుత్వ అసహాయ స్థితిని ఆసరాగా తీసుకుని టాటా మోటర్స్‌ రూ.3500కోట్ల అప్పుకు బ్రిటన్‌ ప్రభుత్వం నుండి గ్యారంటీ తీసుకుంది. మరో రూ.2380కోట్లు యూరోపియన్‌ ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌ బ్యాంక నుండి అప్పుతీసుకుంది.
టాటాలు కొనుగోలు చేసిన కోరస్‌ స్టీల్‌ కంపెనీ టాటాగ్రూపు సహాయం లేనిదే ముందుకు వెళ్ళలేని దుస్థితిలో ఉంది. ఇప్పటికే టాటాలు రూ.21000 కోట్లు కోరస్‌ను కొనడానికి అప్పుతీసుకున్నారు. రీపైనాన్స్‌ చేయ వల్సిన పరిస్థితులలో రూ.1400కోట్లు మాతృ సంస్థ సహాకారంతో అప్పు తీర్చడానికి కోరస్‌ సిద్దపడింది. మాతృసంస్థను చూసే కోరస్‌కు రీపైనాన్స్‌ చేయడానికి రుణదాతలు సిద్ధపడు తున్నారు. జగార్‌ కంపెనీ నష్టాలను పూడ్చడానికే రూ.7000 కోట్లు టాటా గ్రూపు ఖర్చుపెట్టినట్లు సమాచారం. వీటి ప్రభావం టాటాగ్రూప్‌పై పడింది.
ఈ పరిస్థితులను అధిగమించటానికి, నిధులు సంపాదించడానికి టాటాగ్రూపు అనేక మార్గాలను అన్వేషించింది. దేశంలోని టాటాగ్రూప్‌ బ్రాండ్‌కి ఉన్న ప్రతిష్టను ఉపయోగించుకుంది. కంపెనీ రుణభారాన్ని షేర్‌హోల్లర్లపై నెట్టింది. టాటాస్టీల్‌ షేర్లను అమ్మడం, షేర్‌మార్కెట్‌, ఫిక్సడ్‌ డిపాజిట్‌ స్కీమ్‌ ద్వారా రూ.5000 కోట్ల నిధులను సమీకరించి తనకున్న అప్పును టాటా మోటర్స్‌ కొంత తీర్చగలిగింది. టాటాగ్రూప్‌ భారతదేశ ప్రభుత్వ సహాయం కూడా తీసుకుంది. రెండు విదేశీ కంపెనీలను కొనేటప్పుడే అప్పటి ఆర్థికమంత్రి చిదంబరం టాటాగ్రూప్‌కు కావల్సిన సహాయం చేస్తానని తెలియజేశారు. స్టేట్‌బ్యాంక ఆఫ్‌్‌ ఇండియా ఇతర పది బ్యాంకులతో కలిపి ఒక సిండికేట్‌గా ఏర్పడి దాదాపు రూ.4,200 కోట్ల రూపాయలను బాండురూపంలో టాటాకు నిధులు సేకరించిపెట్టింది. ఆర్థిక మంత్రి అండదండలు లేకుండా బ్యాంకులు ఈ రకంగా చేయవు. ప్రభుత్వరంగ బ్యాంకులు సహాయంచేయడం వలన, అంతర్జాతీయ బ్యాంకుల నుండి కూడా మంచి మద్దతు లభించింది. ఆ విధంగా జగార్‌ కంపెనీ కోసం తీసుకున్న రూ.5 వేల కోట్ల రూపాయల అప్పును రీపైనాన్స్‌ చేయడం సాధ్యపడింది.
టాటామోటర్స్‌ ఏప్రిల్‌ 2009న పీపుల్స్‌ కార్‌ ''నానో'' విడుదలచేసింది. 16రోజుల బుకింగ్‌ సమయంలో 2లక్షల కార్లు బుక అయ్యాయి. వీటికి డిపాజిట్‌ అమౌంట్‌గా రూ.2500 కోట్ల రూపాయలు వచ్చింది. ఇది ఒక రకంగా ప్రజల నుండి లోన్‌ తీసుకోవడం. 2010 చివరికి టాటాలు లక్ష కార్లు మాత్రమే వినియోగదార్లకిస్తారు. మిగిలిన లక్ష కార్లకోసం 2011 వరకు ఆగవల్సిందే ఈ కాలంలో వినియోగదారులకు కొంత వడ్డీ కూడా ఇస్తారు. మొత్తం మీద తమ బ్రాండ్‌ను ఉపయోగించుకొని సంక్షోభ సమయంలో గట్టెక్కడానికి ప్రజలనుండి టాటా నిధులు సేకరించగలిగింది. కోరస్‌, జాగర్‌ కంపెనీ కొనుగోలు నిర్ణయం తప్పయినప్పటికి కొనుగోలు ద్వారా ఏర్పడిన సంక్షోభం నుండి బయటపడడానికి తన బ్రాండును, ప్రభుత్నాన్ని, ప్రజలను టాటాగ్రూప్‌ ఉపయోగించుకుంది.